Özel anahtar ve açık anahtar nedir?

“Anahtarlarınız olmadan coinleriniz sizin değildir” ifadesini duymuş olabilirsiniz. Kripto dünyasında bu, özel anahtarlara sahip olarak kripto paranızın kontrolünü de elinizde bulundurduğunuz; böylece varlıklarınız üzerinde tam hâkimiyete sahip olduğunuz anlamına gelir.

Bu kılavuzda özel ve açık anahtarların tam olarak ne olduğunu ve OKX Cüzdan'ı, güvenli bir şekilde anahtarlarınızın kontrolünü sağlamak ve varlıklarınızı tutmak için nasıl kullanabileceğinizi açıklayacağız.

İşte kısa bir özet:

• İmza işlemleri: Özel anahtarlar, işlemleri imzalamanıza ve doğrulamanıza izin verir. Kendi özel anahtarlarınızı güvenli bir şekilde muhafaza etmeniz durumunda başka hiçbir kurum veya kişi sizin izniniz olmadan işlem yapamaz.
• Kurtarma ifadeleri: Okunabilir biçimde rastgele belirlenmiş 12 ila 24 kelimeden oluşan kurtarma ifadeleri, özel anahtarları temsil eder. Bu, özel anahtarlarınızı hatırlamanızı, emniyete almanızı ve kurtarmanızı kolaylaştırır.
• Kripto alma: Cüzdanlar, özel olarak kripto işlemi yapabilmeniz için açık anahtarlarınızdan hash’lenmiş (tek yönlü bir algoritmayla şifrelenmiş) yeni alıcı adresleri oluşturur.
• Cüzdanınızı içe aktarma: Kripto paranızı, varlıklarınızın kontrolünün tamamen sizin elinizde olduğu bir self-custody cüzdanda tuttuğunuzda, cüzdanınızı bir kurtarma ifadesi veya özel anahtar ile herhangi bir cihaza aktarabilirsiniz.

Kriptografik anahtarlar nasıl çalışır?

Tüm kripto paralar için bir açık ve özel adres eşleştirmesi yapılır:

• Açık adresler herkesin açık adrese coin veya token yatırmasına olanak verirken, ilave alıcı adresleri oluşturmak için de kullanılabilir.
• Özel anahtarlar sadece özel anahtarlara erişimi olanların varlıkları çekmesine ve işlemleri imzalamasına izin verir.

Bir benzetme yapacak olursak, adresler herkesin içine mektup bırakabileceği kilitli posta kutuları gibidir, özel anahtarlar ise sahiplerinin posta kutularının kilidini açmasını sağlar.

Özel anahtar nedir?

Basitçe açıklamak gerekirse, özel anahtarlar kriptonuza erişmenizi sağlayan rastgele oluşturulmuş karmaşık şifreler gibidir. Özel anahtarlarınızı bilen herkes, işlemleri imzalama ve gerçekleştirme yetkisi de dâhil olmak üzere tüm varlıklarınıza ve tokenlerinize erişebilir.

Kripto paranızı güvende tutmak için özel anahtarlarınızı muhafaza etmeniz çok önemlidir. Bir özel anahtar şöyle görünür:

xprv9s21ZrQH143K49eAc63EJwi4uct9JvZnkxEGrz7FBQA1YgNZ5dcbZU3Lrgk1wYxVPZsek7ymmhZJc38zdM8uaQ5bYUiGyrEviNnxRXsd8e6

Hatırlanabilmesi neredeyse imkânsız görünüyor, değil mi? Özel anahtarların çevrim içi olarak kaydedilmeleri genellikle önerilmez. Dolayısıyla özel anahtarların ya şifrelenmesi ya da okunabilir biçimde temsil edilmesi gerekir. İşte bu noktada kurtarma ifadeleri devreye girer.

Kurtarma ifadeleri nedir?

Kurtarma ifadeleri, okunabilir biçimde temsil edilen özel anahtarlarınızdır. Genellikle onaylanmış bir listeden rastgele bir şekilde oluşturulmuş olan 12 ila 24 kelimeden oluşur. Yeni bir cüzdan oluşturduğunuzda, kurtarma ifadeniz aşağıdaki gibi görünebilir:

ginger fiber talk margin fresh hundred oxygen aim trim crisp state artwork sunny crack clock patch minor claw catch theory theory father razor edge

OKX Cüzdan’da, doğru yazdığınızdan emin olmak için kurtarma ifadenizi doğrulamanızı isteyeceğiz. Başka birinin kurtarma ifadenize erişme olasılığını azaltmak için ekran görüntüsü almamanız veya kurtarma ifadenizi çevrim içi olarak saklamamanız önemlidir.

Parola ifadesi nedir?

Bazı cüzdan sağlayıcılar, kurtarma ifadenizin sonuna isteğe bağlı bir parola ifadesi girmenize izin vererek ilave bir güvenlik katmanı eklemenize olanak tanır. Bu parola ifadesi genellikle tüm alfa sayısal ve özel karakterleri destekler. Böylece bu ifade dizisini istediğiniz kadar karmaşık olacak şekilde kişiselleştirebilirsiniz.

Bu sayede herhangi bir kimse kurtarma ifadelerinizi ele geçirse bile parola ifadenizi bilmediği sürece fonlarınıza erişemeyecektir.

Tüm iyi cüzdan güvenliği uygulamalarında olduğu gibi, bu parola ifadesini güvenli bir yerde, tercihen çevrim dışı olarak saklamanız önemlidir.

Açık anahtar nedir?

Açık anahtarlar, bir kripto cüzdanı oluşturulurken özel anahtarlarla birlikte oluşturulur ancak özel anahtarlarla aynı düzeyde güvenlik denetimi gerektirmezler. Aslında Bitcoin'in ilk günlerinde açık anahtarlar genellikle alıcı adresleri olarak kullanılıyordu.

Blok zinciri ağı, bir işlem yaparken özel anahtarınızla oluşturduğunuz dijital imzayı doğrulamak için açık anahtarınızı kullanır. Gelişmiş bir kriptografi mekanizması kullanıldığından açık anahtarın, işlemi imzalayan özel anahtara yanıt verdiğini doğrulamak kolaydır. Ancak belirli bir açık anahtardan bir özel anahtar türetmeye çalışmak neredeyse imkânsızdır. Özel anahtarlarınızı güvenli bir şekilde saklamanız bu yüzden önemlidir.

Kullanıcı olarak açık anahtarlarınızla çok fazla etkileşime girmeniz muhtemelen gerekmez. Bugün çoğu kripto para saklama çözümü, tek bir açık anahtardan birden fazla alıcı adresi oluşturmak için hash'leme (hashing) olarak bilinen kriptografik bir işlem kullanmaktadır. Gizliliğinizi korumak adına her işlem için yeni alıcı adresleri kullanmanız tavsiye edilir.

Anahtarlarım nerede saklanır?

OKX Cüzdan gibi kripto cüzdanları sayesinde anahtarlarınız sizin için oluşturulup saklanır. Özel anahtarlarınızın bir cüzdanda tutulması, çok uzun olan özel anahtar dizisini gerçekten ezberlemenize gerek kalmadan işlemleri imzalamanızı kolaylaştırır. Cüzdanınızı oluştururken sizden bir şifre de oluşturmanız istenecektir. Bu, kurtarma ifadenizi sürekli olarak girmek zorunda kalmadan cüzdanınıza erişmenizi sağlayacaktır.

Özel anahtarlarınızı güvende tutmak adına kurtarma ifadenizi çevrim dışı olarak bir kâğıda yazmanız veya hatta metal üzerine işlemeniz ve güvenli bir yerde saklamanız önerilir.

Özel anahtarlarımı başka bir cihaza nasıl aktarabilirim?

Mevcut bir cüzdanınızı başka bir cihaza aktarmak (örneğin OKX Cüzdanınızın hem tarayıcı uzantısı hem de mobil cihazınızda olmasını) isterseniz bunu, özel anahtarlarınızı içe aktararak yapabilirsiniz.

Kurtarma ifadenizi hazır bulundurup bunları, tercih ettiğiniz cüzdan sağlayıcısına aktararak bunu kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz. Bu şekilde yalnızca bir kez içe aktarma işlemi yaptığınızda tüm varlıklarınızı görüntüleyebilirsiniz. Alternatif olarak sahip olduğunuz her bir kripto para için özel anahtarlarınızı dışa aktarabilirsiniz.

OKX Cüzdan için özel anahtarlarınızı nasıl dışa ve içe aktarabileceğinizi ayrıntılı bir şekilde açıkladığımız kapsamlı kılavuzumuza göz atabilirsiniz.

Kripto varlıklarınız üzerinde tam kontrole sahip olmaya hazır mısınınz? Hemen OKX Cüzdan’ı indirin.

BU MAKALE YALNIZCA BİLGİLENDİRME AMACIYLA SUNULMUŞTUR. YATIRIM, VERGİ̇ VEYA HUKUK İLE İLGİLİ TAVSİYE VERME AMACI TAŞIMAMAKTA OLUP DİJİTAL VARLIKLARIN ALINMASINA, SATILMASINA VEYA BU VARLIKLARIN ELDE TUTULMASINA YÖNELİK BİR TEKLİF OLARAK DA DEĞERLENDİRİLMEMELİDİR. SABİT COINLER DE DÂHİL OLMAK ÜZERE TÜM DİJİTAL VARLIKLAR YÜKSEK DERECEDE RİSK İÇERİR, BÜYÜK FİYAT DALGALANMALARI SERGİLEYEBİLİR VE HATTA TAMAMEN KIYMETSİZ HÂLE GELEBİLİRLER. DİJİTAL VARLIKLARIN ALIM-SATIMININ VEYA BU VARLIKLARA SAHİP OLMANIN SİZİN İÇİN UYGUN OLUP OLMADIĞINI, KENDİ FİNANSAL DURUMUNUZ ÇERÇEVESİNDE DİKKATLİCE DEĞERLENDİRMENİZ GEREKLİDİR. ŞAHSİ DURUMUNUZ VEYA KOŞULLARINIZA İLİŞKİN SORULARINIZ İÇİN LÜTFEN KENDİ HUKUK/VERGİ/YATIRIM UZMANINIZA DANIŞIN.